Αφιέρωμα στον πιανίστα Randy Weston

Αποχαιρετάμε τους φίλους μας μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβρη αφήνοντας τους για καλοκαιρινή συντροφιά το έργο ενός από τους σπουδαιότερους μαύρους τζαζ πιανίστες, του Randy Weston. Γεννημένος το 1926 στο Μπρούκλιν, από γονείς τζαμαϊκανής καταγωγής, επρόκειτο από τη δεκαετία τού ’60 να εξελιχθεί σε ένα από τους πιο αυθεντικούς δημιουργούς τής αφροαμερικανικής μουσικής, αναπτύσσοντας ένα ρυθμικό και κρυστάλλινο ύφος στο πιάνο που εξελίσσει την κληρονομιά τού Duke Ellington και του Thelonius Monk. Από το 1967 εγκαταστάθηκε στο Μαρόκο, πράγμα που του επέτρεψε να έρθει σε στενότερη επαφή με τις μουσικές τής Αφρικής, στην εξερεύνηση των οποίων είναι αφιερωμένη όλη του η σταδιοδρομία. Τρεις ενδεικτικές στιγμές αυτής της σταδιοδρομίας τεκμηριώνουν οι τρεις δίσκοι που δίνουμε εδώ.

Ηχογραφημένο το 1960 με μια εντυπωσιακή 24μελή ορχήστρα, το Uhuru Africa! (η λέξη Uhuru σημαίνει «ελευθερία») είναι όχι μόνο ένα από το πρώτα πειράματα ενσωμάτωσης αφρικανικών κρουστών σε μια τζαζ σύνθεση αλλά κι ένα ιστορικό ορόσημο των αντιαποικιακών αγώνων του ’60 που παίρνει τη μορφή ύμνου στις νέες χώρες, μόλις απελευθερωμένες από τα αποικιακά δεσμά, της Αφρικής. Στο άνοιγμα ακούγεται οι επικοί στίχοι τού ποιητή Langston Hughes. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δίσκος απαγορεύτηκε στη Νότιο Αφρική το 1964 (όπως νωρίτερα είχε απαγορευθεί ο δίσκος τού Max Roach We insist! The Freedom Now Suite) και αντίτυπά του κατασχέθηκαν στο Γιοχάνεσμπουργκ και στο Καίηπ-Τάουν.

To Marrakesh in the Cool of the Evening είναι μια σόλο ηχογράφηση του Randy Weston στο πιάνο, που δείχνει όλο τα φάσμα τής δεξιοτεχνίας, του λυρισμού αλλά και της τεράστια ικανότητάς του να κινείται ανάμεσα σε ποικίλες μουσικές φόρμες και ύφη. Έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1992 στο θρυλικό ξενοδοχείο La Mamounia του Μαρακές.

Το Spirit! The Power of Music ηχογραφήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 1999 στην Πρεσβυτεριανή Εκκλησία Lafayette στο Μπρούκλιν. Είναι μία από τις πολλές ηχογραφήσεις του Randy Weston για μικρό τζαζ γκρουπ με τη συνοδεία παραδοσιακών μουσικών γκ(ι)νάουα από το Μαρόκο – για τους οποίους αξίζει να πούμε δυο λόγια. Γκ(ι)νάουα είναι εν πρώτοις το όνομα μιας μαύρης αδελφότητας μουσικών και τελετουργικών θεραπευτών, ευρύτερα όμως δηλώνει το αφρικανικό στοιχείο που έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος τής μαροκινής κουλτούρας τού νότου. Το όνομα λέγεται ότι είναι παραφθορά τής λέξης Γουινέα, τόπου ο οποίος ήταν γνωστός για το δουλεμπόριο τον ενδέκατο αιώνα. Οι μουσικοί Γκ(ι)νάουα είναι απόγονοι των μαύρων σκλάβων που μεταφέρθηκαν στο Μαρόκο από το Μάλι, τη Γουινέα και την Γκάνα, και συνδυάζουν τη μουσική με τη θεραπεία αναμιγνύοντας την αφρικανική τους κληρονομιά με τη λατρεία αγίων και με τις ισλαμικές λαϊκές παραδόσεις. Οι αφρικανικές τους ρίζες αντανακλώνται στην ίδια τη μουσική –τα ρυθμικά πρότυπα, τις χαρακτηριστικές μεταλλικές καστανιέτες και το τρίχορδο μπάσο λαούτο (γκέμπρι)– όσο και στην αμφίεση των μουσικών – τις πολύχρωμες ρόμπες και τα καπέλα, διακοσμημένα συνήθως με κοχύλια· στους στίχους του ακούγονται απερίφραστες αναφορές στο παρελθόν τής δουλείας, στα βάσανα της εξορίας και στη νοσταλγία των ριζών, που εδραιώνουν δεσμούς μεταξύ των μελών τής κοινότητας και μεταξύ επίσης των ζωντανών και των νεκρών. 

Uhuru Africa (1960)

 

1. Introduction: Uhuru Kwanza (Langston Hughes) - 2:35

2. First Movement: Uhuru Kwanza - 5:49

3. Second Movement: African Lady (Weston, Hughes) - 8:27

4. Third Movement: Bantu - 8:07

5. Fourth Movement: Kucheza Blues - 8:03

Randy Weston Orchestra
Randy Weston (piano)
Clark Terry (trumpet, flugelhorn)
Benny Bailey (trumpet)
Richard Williams (trumpet)
Freddie Hubbard (trumpet)
Slide Hampton (trombone)
Jimmy Cleveland (trombone)
Quentin Jackson (trombone)
Julius Watkins (french-horn)
Gigi Gryce (alto sax, flute)
Yusef Lateef (tenor sax, flute, oboe)
Sahib Shihab (alto sax, baritone sax)
Budd Johnson (tenor sax, clarinet)
Jerome Richardson (baritone sax, piccolo)
Cecil Payne (baritone sax)
Leslie Spann (guitar, flute)
Kenny Burrell (guitar)
George Duvivier (bass)
Ron Carter (bass)
Max Roach (drums, percussion)
Charlie Persip (drums, percussion)
Wilbert G. T. Hoggan (drums)
Candido (congas)
Michael Babatunde Olatunji (percussion)
Armando Peraza (bongos)
Martha Flowers (vocal)
Brock Peters (vocal)
Tuntemeke Sanga (narrator)
Melba Liston (arranger)

Marrakesh in the Cool of the Evening (1992)

1. In the Cool of the Evening - 3:45
2. Portrait of Billie Holiday - 4:40
3. Two Different Ways to Play the Blues - 4:37
4. Portrait of Dizzy -7:31
    A Night in Tunisia
    Woody’n’You
    Con Alma
    Tin Tin Deo
5. Lisa Lovely - 3:19
6. Uli Shrine - 4:26
7. Blues for Elma Lewis - 3:51
8. Ballad for T. - 4:51
9. Valse Triste Valse - 4:03
10. Where? - 6:31
11. Let's Climb a Hill - 3:35
12. The Jitterbug Waltz - 5:14
13. Blues for Five Reasons - 6:06
14. Lotus Blossom - 6:16

Spirit! The Power of Music (2000) 

1. Receiving the Spirit (Weston) -15:51
    a. Origin
    b. Receiving the Spirit, Part 1
    c. Receiving the Spirit, Part 2
2. Haghouge & String Bass (Abdellah El Gourd) - 6:40
3. Chalabati (traditional) - 11:56
4. Who Know Them? (Abdellah El Gourd) - 9:34
5. El Wali Sidi Mimoun (traditional) - 9:00
6. Lalla Mira Part, 1 (traditional) - 12:15
7. Lalla Mira Part, 2 (traditional) - 5:22

Randy Weston African Rhythms Quintet
Randy Weston
Talib Kibwe (alto sax, flute)
Benny Powell (trombone)
Alex Blake (bass)
Neil Clarke (drums)

The Gnawa Master Musicians of Morocco
Abdellah el-Gourd (guembri, vocal)
Ahmed Saassaa (guembri, vocal)
M’Barek Ben Othman (percussion, vocal)
Ahmed Ben Othman (percussion, dancer, vocal)
Abdenebi Oubella (percussion, dancer)
Mostafa Oubella (percussion, dancer)