Calypso του Τρινιδάδ

Το μπλουζ και η σόουλ είναι βέβαια τα γνωστότερα σήμερα αφροαμερικανικά μουσικά είδη, οικεία σε ένα ευρύτατο κοινό εν πολλοίς λόγω της συνύφανσής τους με τα έντεχνα οικουμενικά ιδιώματα του ροκ και της τζαζ. Αν ήθελε όμως κάποιος να ανιχνεύσει όλες τις παραδόσεις από τις οποίες αρδεύονται αυτά τα τελευταία, θα είχε έναν εντυπωσιακό χάρτη των αφρικανικών ιδιωμάτων του Νέου Κόσμου, μια φαντασμαγορική ποικιλία υβριδίων και διασταυρώσεων μερικά από τα οποία είναι ελάχιστα γνωστά. Μια περιδιάβαση στα σημαντικότερα σημεία αυτού του γοητευτικού χάρτη θα επιχειρήσουμε μέσ’ από τις μουσικές μας προτάσεις αυτής της χρονιάς. Και το ταξίδι μας ξεκινάει με το calypso του Τρινιδάδ.

Αυτό το ύφος αφροκαραϊβικής μουσικής γεννήθηκε στα παράλια της Βενεζουέλας και στα νησιά Τρινιδάδ και Τομπάγκο, με ρυθμούς που κατάγονται από το δυτικοαφρικανικό καΐσο (πιθανότατα και η ετυμολογική προέλευση του όρου), ύστερ’ από την άφιξη των γάλλων ιδιοκτητών φυτειών και των σκλάβων τους από τις Γαλλικές Αντίλλες τον 18^ο αιώνα. Η πρώτη του ανάπτυξη συνδέεται με την υιοθέτηση του Καρναβαλιού του Τρινιδάδ (που εισήγαν οι Γάλλοι) από τους μαύρους σκλάβους, παράλληλα με τις τυμπανοκρουσίες καμπουλέ και τις μουσικές παρελάσεις μεταμφιεσμένων. Ιδίως μετά την κατάργηση της δουλείας το 1834, έγινε η φωνή του έγχρωμου λαϊκού πληθυσμού, με στίχους οξύτατα περιπαικτικούς που μαστίγωναν την υποκρισία των αφεντικών και διεκτραγωδούσαν τη φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες, συχνά με απερίφραστες επιθέσεις κατά των τοπικών κυβερνητών. Αρχικά τραγουδιόταν στα «patois», τη γλώσσα των Αντιλέζων κρεολών, από έναν γκριό (περιπλανώμενο τροβαδούρο στα πρότυπα της Δυτικής Αφρικής), που αργότερα ονομάστηκε chantuelle, και τελικά, μετά την υιοθέτηση της αγγλικής γλώσσας, calypsonian. Η τελική του μορφή οριστικοποιήθηκε στο πρώτο μισό τού 20ού αιώνα· οι τελευταίοι σημαντικοί καλλιτέχνες που ηχογραφήθηκαν στις ημέρες μας ήταν ο Lord Kitchener και ο Growling Tiger. Ο δίσκος που παρουσιάζουμε εδώ είναι η αντιπροσωπευτικότερη ίσως συλλογή αυθεντικών ηχογραφήσεων που τεκμηριώνουν την ιστορία του είδους. 

1. Andre Toussaint - Calypso Island (2:09)
2. Calypso Mama - Court House Scandal (3:00)
3. Peanuts Taylor - Lizzie Carry Basket (2:06)
4. Blind Blake - De Pig An' Goat (2:02)
5. Blind Blake - Brown Skin Gal / Mary Ann (2:48)
6. Leslie Scott & Irene Williams - Crazy Like Mad (2:09)
7. Calypso Eddie - Matilda (2:10)
8. Harold Digby McNair - Back To Back (2:28)
9. Mighty Panther - Barbados Carnival (2:47)
10. Mighty Panther - The Bedbug Song (2:26)
11. Calypso Mama - De Peas 'N' De Rice (3:15)
12. Blind Blake - Gin & Coconut Water (2:44)
13. Andre Toussaint - Yellow Bird (3:11)
14. Mighty Panther - Mama Hold De Light (3:00)
15. Blind Blake - Bahama Lullaby Rock (2:40)
16. Calypso Mama - Don't Touch Me Tomato (2:16)
17. Andre Toussaint - Hold 'Em Joe (1:26)
18. Leslie Scott & Irene Williams - Scratch My Back (2:24)
19. Blind Blake - Bellamena (2:19)
20. Mighty Panther - Nora Nora (2:47)
21. Blind Blake - O' Look Misery (2:32)
22. Andre Touissant - Watermelon Spoilin' / Here I Go Walkin' (2:41)
23. Blind Blake - The Monkey Song (2:44)
24. Mighty Panther - The Big Bamboo (3:42)
25. Colin Kelly - The Snorkel Song (2:04)