Η φράση «γυναίκες τής τζαζ» φέρνει αυθόρμητα στο μυαλό μας μια σειρά από τραγουδίστριες-θρύλους: Μπίλι Χόλιντεϊ, Έλλα Φιτζέραλντ, Ντάινα Ουάσινγκτον, Κάρμεν ΜακΡάε, Μπέτι Κάρτερ, Αννίτα Ο’Νταίη, Σάρα Βων, Άμπεϊ Λίνκολν... Πόσες σολίστριες ή συνθέτριες όμως μπορούμε να θυμηθούμε; Και όμως, στον σκληρό και ανδροκρατούμενο χώρο τής μαύρης μουσικής, όπου ο δεξιοτεχνικός ανταγωνισμός ήταν ανελέητος και η άλλη όψη τής «επιτυχίας» ήταν μια σειρά από προσωπικά ναυάγια, υπήρξαν γυναίκες που με τις μουσικές τους δυνάμεις κέρδισαν τον ανυπόκριτο σεβασμό και άφησαν ένα ανεξάλειπτο στίγμα στην εξέλιξη του τζαζ ιδιώματος. Σε λίγες τέτοιες εξαιρετικές γυναίκες είναι φόρος τιμής τούτο το καλοκαιρινό μουσικό μας αφιέρωμα. Αυτές είναι:
— Η τρομπονίστρια, ενορχηστρώτρια και συνθέτρια Melba Liston (1926-1999). Ήταν η πρώτη γυναίκα μουσικός που έπαιξε στις μεγάλες μπάντες τής δεκαετίας τού ’40 και του ’60 και συνεργάστηκε με ονόματα της πρώτης γραμμής όπως ο Κάουντ Μπέιζι, ο Ντίζι Γκιλέσπι, η Ντάινα Ουάσινγκτον, ο Αρτ Μπλέικι, ο Κουίνσι Τζόουνς και ο Ράντι Γουέστον. Εδώ, παρουσιάζουμε τον μοναδικό δίσκο που ηχογράφησε στ’ όνομά της ως leader, Melba Liston and Her ’Bones (1958). Την συνοδεύουν οι τρομπονίστες Jimmy Cleveland, Bennie Green, Al Grey, Benny Powell και Frank Rehak· στην τούμπα ο Slide Hampton, βαρύτονο σαξόφωνο ο Marty Flax, στο πιάνο ο Ray Bryant ή ο Walter Davis Jr., κιθάρα ο Kenny Burrel, στο μπάσο o Geοrge Tucker ή o Nelson Boyd, στα ντραμς o Frankie Dunlop ή o Charlie Pership.
— Η αρπίστρια και συνθέτρια Dorothy Ashby (1932-1986). Είναι η γυναίκα που καθιέρωσε την άρπα ως τζαζ όργανο και, ξεπερνώντας δεκάδες εμπόδια που είχε να αντιμετωπίσει ως γυναίκα και μαύρη, άνοιξε τη μουσική σε ένα μεγάλο φάσμα επιρροών (βραζιλιανικών, αφρικανικών και μεσανατολικών) και πειραματίστηκε ακόμη με το μουσικό θέατρο. Στον αντιπροσωπευτικό της δίσκο που παρουσιάζουμε εδώ, το Afro-Harping (1968), παίζει ηλεκτρική άρπα με συνοδεία ορχήστρας υπό την διεύθυνση του Richard Evans. Η έκδοση δυστυχώς δεν δίνει τα ονόματα των μουσικών, αλλά το φλάουτο που ακούγεται είναι πιθανότατα του Frank Wess (συνεργάτη της και σε προηγούμενα άλμπουμ).
— Η πιανίστρια, ενορχηστρώτρια και συνθέτρια Mary Lou Williams (1910-1981). Μια πραγματικά μεγάλη μουσικός που ηχογράφησε πάνω από μια εκατοντάδα δίσκους, έγραψε κι ενορχήστρωσε για τον Ντιουκ Έλινγκτον και τον Μπένι Γκούντμαν και υπήρξε δασκάλα τού Τελόνιους Μονκ, του Τσάρλι Πάρκερ, του Μπαντ Πάουελ, του Ντίζι Γκιλέσπι και του Μάιλς Νταίηβις. Μετά τη μεταστροφή της στον Καθολικισμό, το 1954, αφιερώθηκε σε φιλανθρωπικό έργο χωρίς να εγκαταλείψει τη μουσική. Το Zodiac Suite (1945) που ακούμε εδώ σε εκδοχή τρίο με την ίδια στο πιάνο (αργότερα το έργο ενορχηστρώθηκε με τη συνεργασία τού Milt Orent) υπήρξε εικονοκλαστικό στην ιστορία τής τζαζ κατά το ότι ενσωμάτωνε στοιχεία από την σύγχρονη κλασική μουσική (μια δεκαετία πριν από το λεγόμενο «τρίτο ρεύμα»).
— H αρπίστρια, πιανίστρια και συνθέτρια Alice Lucille Coltrane (1937-2007). Δεύτερη σύζυγος του Τζων Κολτρέιν (το πατρικό της ήταν McLeod), υπήρξε φτασμένη πιανίστρια και από τις λίγες αρπίστριες στην παράδοση της τζαζ. Ύστερ’ από τον θάνατο του Τζων (με τον οποίον παίζει στα τελευταία του έργα τής περιόδου 1966-67), η Άλις σχημάτισε δικές της ορχήστρες και συνέχισε να εξερευνά μουσικούς δρόμους που την οδηγούσαν όλο και περισσότερο ανατολικά. Το 1975 ίδρυσε ένα βεδαντικό κέντρο στην Καλιφόρνια και υιοθέτησε το όνομα Turiyasangitananda (ή απλώς Turiya). Ένα έξοχο δείγμα των μουσικών της αναζητήσεων είναι ο δίσκος που παρουσιάζουμε εδώ, Journey in Satchidananda (1971). Την συνοδεύουν ο Pharoah Sanders (σοπράνο σαξόφωνο και κρουστά), ο Cecil McBee ή ο Charlie Hayden (μπάσο), ο Rashied Ali (ντραμς), ο Vishnu Wood (ούτι), ο Majid Shabazz (ταμπουρίνο) και ο Tulsi Sen Gupta (ταμπούρα).
— Η πιανίστρια, οργανίστρια, συνθέτρια και αρχηγός ορχήστρας Carla Bley (1936-2023). Αμερικανίδα από γονείς σουηδικής καταγωγής (το αρχικό της όνομα ήταν Lovella May Borg), είναι η μόνη λευκή τής ομάδας και από τις σημαντικότερες εκπροσώπους τής αβάν-γκαρντ τζαζ των δεκαετιών τού ’60 και του ’70. Ιδρυτικό μέλος τού Jazz Composers Guild το 1964, με πρωτοποριακούς και πολιτικά δραστηριοποιημένους μουσικούς όπως ο Μάικλ Μάντλερ, ο Τσάρλι Χαίηντεν, ο Ρόσγουελ Ραντ, ο Γκάτο Μπαρμπιέρι, ο Ντον Τσέρι κ.ά., κέρδισε μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της νέας μουσικής με την τζαζ-όπερα Escalator Over the Hill που παρουσίασε το 1971. Εδώ την ακούμε σε μια ζωντανή ηχογράφηση στο Jazzhus Montmartre της Κοπεγχάγης, το Fleur Carnivore (1988), με τη συνοδεία ενός επιτελείου δανών, αμερικανών, βρετανών, αυστριακών, γερμανών, γάλλων και ιταλών μουσικών: Lew Soloff και Jens Winther (τρομπέτες), Frank Lacy (φλούγκενχορν και γαλλικό κόρνο), Gary Valente (τρομπόνι), Bob Stewart (τούμπα), Daniel Beaussier (όμποε και φλάουτο), Wolfgang Puschnig (άλτο σαξόφωνο και φλάουτο), Andy Sheppard (τενόρο σαξόφωνο και κλαρινέτο), Christof Lauer (τενόρο και σοπράνο σαξόφωνο), Roberto Ottini (βαρύτονο και σοπράνο σαξόφωνο), Karen Mantler (όργανο, βιμπράφωνο, φυσαρμόνικα και καμπάνες), Steve Swallow (ηλεκτρικό μπάσο), Buddy Williams (ντραμς) και Don Alias (κρουστά).
MELBA LISTON: Melba Liston and Her ’Bones (1958)
01. Christmas Eve (5:00)
02. What's My Line Theme (4:24)
03. You Don’t Say (3:57)
04. The Dark Before the Dawn (3:23)
05. Pow! (4:04)
06. Blues Melba (6:33)
07. The Trolley Song (2:30)
08. Wonder Why (4:03)
09. Insomnia (3:29)
10. Ver Syrian Business (4:22)
11. Never Do an Abadanian (5:07)
12. Zagred This (4:41)
DOROTHY ASHBY: Afro-Harping (1968)
01. Soul Vibrations (3:22)
02. Games (3:57)
03. Action Line (3:43)
04. Lonely Girl (3:15)
05. Life Has Its Trials (4:31)
06. Afro-Harping (3:01)
07. Little Sunflower (3:47)
08. Valley of the Dolls (3:35)
09. Come Live with Me (2:39)
10. The Look of Love (4:06)
MARY LOU WILLIAMS: Zodiac Suite (1945)
01. Aries (1:51)
02. Taurus (2:35)
03. Gemini (2:12)
04. Cancer (2:34)
05. Leo (1:45)
06. Virgo (2:29)
07. Libra (2:11)
08. Scorpio (3:04)
09. Sagittarius (1:52)
10. Capricorn (2:41)
11. Aquarius (3:40)
12. Pisces (2:34)
13. Aries (a.t. 2: 19)
14. Cancer (a.t. 2:38)
15. Virgo (a.t. 2:47)
16. Scorpio (a.t. 3:12)
17. Aquarius (a.t. 2:40)
ALICE COLTRANE: Journey in Satchidananda (1971)
01. Journey in Satchidananda (6:39)
02. Shiva-Loka (6:37)
03. Stopover Bombay (2:54)
04. Something About John Coltrane (9:44)
05. Isis and Osiris (11:49)
CARLA BLEY: Fleur Carnivore (1988)
01. Fleur Carnivore (11:12)
02. Song of the Eternal Waiting of Canute (9:48)
03. Ups and Downs - 7:05
04. The Girl Who Cried Champagne, parts 1-3 (17:15)
05. Healing Power (10:27)
Κατεβάστε:
https://mega.nz/file/1w1zgabZ#Wo5FB4gQoil2k5127KVXc29KcgTi8Qd4N07nq4gB2a8
https://mega.nz/file/htc1RCAA#LWknQja26Qp3XDAzI8gXnK7NBa-e2XWIAmtSF5XzmOw
https://mega.nz/file/dpVzxRba#DXpfeLP0F9Xj8Hzywm-_n10DXyHEl5CFOL8Buy-UHAE
https://mega.nz/file/59MzUSJD#g-TdZCZiwPLzeaBA5IGP87qcp7KP525JRFZBqI7hzaU
https://mega.nz/file/Jw0UmS5L#g3JSbG9kgnutMfZ2a7ARC9u3bp-sEpcPlc4x7Wk83fI
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου